Özel

İlerleme: NATO Mukabele Gücü’nün etkili olabilmesi için modern ve birlikte çalışabilir komuta ve kontrol sistemlerini konuşlandırabilecek teknolojinin yenilenmesi gerekiyor.

Dönüşüm rekabette avantaj kazanmak veya eldekiavantajı korumak amacıyla mevcut veya yeni bir rakibin sahip olduğuavantaja karşı sürekli, amaca yönelik, ve genellikle büyük çaptadeğişiklikler yapılması anlamına gelir. Bu kavram mevcutorganizasyonlar, süreçler, teknolojiler, insan kaynakları yönetimive iş modellerinde aşamalı iyileştirme yapmak için kullanılankanıtlanmış metodolojileri kullanarak karşılarındaki fırsat vesorunlarla başa çıkamayan örgütler için geçerlidir. Dönüşümihtiyacı hem kamu hem de özel sektörde görülebilir.

Dönüşümün hızı değişebilir. Bazı durumlarda dönüşüm bir örgütünrekabet ortamı içindeki konumunun bu ortamdaki öngörülemeyen veyabeklenmeyen değişikliklerden dolayı hızla kötüleşmesi nedeniylebaşlatılabilir. Bazen de dönüşüm fırsatlardan kaynaklanır ve yeniveya ortaya çıkmakta olan bir teknolojiyi kullanarak rekabetteavantaj yaratmak veya mevcut avantajı kuvvetlendirmek arzusundankaynaklanır. Bu da çoğunlukla organizasyon, süreç, ve insanboyutunda değişiklikler gerektirir. Bazı durumlarda ise sürekliolarak etkisiz olan liderlik ve yönetim bir firmanın rekabetortamındaki konumunun çok bozulmasına yol açar ve yeniden avantajlıduruma geçebilmesi için bir dönüşüm perspektifi şart halegelir.

Rekabette avantajındeğerlendirilmesi

Bir örgüt bir veya daha fazla rakibine karşı üstün bir konumaulaşmışsa rekabette avantaja sahip demektir. Rekabetteki konumperformansın göreceli ölçüsüdür. Pratik anlamda rakiplerin birrekabet ortamındaki toplam yeteneklerinin karşılaştırılmasısuretiyle ölçülebilir. İş dünyasında yeteneklerin örneklerindenbazıları ürün tasarımı, üretim, pazarlama, satış ve dağıtımdır.Savaş konusundaki yeteneklere örnek ise manevra, vuruş, lojistik vekomuta ve kontroldür. İster iş dünyasında, isterse savaşta olsun,bir örgütün rekabet ortamındaki mevcut ve gelecekteki konumuaşağıdaki sorulara verdiği yanıtlarla belirlenebilir:

Rekabette mevcut konum:

Değişimde insan unsuru dönüşümün en karmaşıkfaktörüdür.

Birçok durumda bu avantaj temel bir yetenekunsurundaki yenilikten sonuna kadar yararlanılmasındankaynaklanmıştır. Örneğin, Romalıların Phalanx formasyonları(organizasyonda yenilik), barut (teknolojide yenilik), kripto(süreçte yenilik), ve profesyonel ordular (insan unsurundayenilik). Ancak bazı durumlarda sadece unsur düzeyinde yapılanyenilikler savaşma yeteneğini önemli ölçüde arttırmaya yetmemiştir.Bu da özellikle teknolojideki yeniliklerin savaşın hayati birboyutunun büyüklüğe göre dizilişinde bir gelişmeye (bu da on katartış anlamına gelir) imkan tanıdığı durumlarda böyle olmuştur. Buon kat büyüme uçak gemisi hava unsurunda (angajman menzili),mekanize savaşta (manevra hızı) ve hava savunmada (tespit mesafesi)gerçekleşmiştir. Bu durumların her birinde yeni bir savaşyeteneğini gerçekleştirebilmek için teknoloji, süreç, organizasyonve insan unsurlarındaki yeniliklerin çeşitli birleşimlerigerekmiştir. Bu örnekler yeni yetenekler geliştirebilmek içingereken yeni güç kaynaklarının belirlenmesi ve bunlarınkullanılması ile ilgili sorunların altını çizer, ve aynı zamandaaskeri dönüşümde başarının önemli faktörlerine ışık tutar.

Teknoloji, süreç, ve organizasyondayenilik

Mekanize savaşı mümkün kılan esas yenilik tank teknolojisindekiyenilikler olmuştur. Bu gelişme orduların mekanize unsurlarınıngünde yüzlerce mil gidebilmelerine olanak sağlamıştır. Geçmişteordular yaya veya at sırtında günde ancak onlarca milgidebilirlerdi. İngiliz, Fransız ve Alman orduları tanklargeliştirdi ve bunların çeşitli kullanım yollarını araştırdı. Ancaksadece Alman ordusu teknolojideki yeniliği süreç ve organizasyondayenilik ile birleştirerek yeni bir savaş yeteneği geliştirmeyibaşarabildi. Geri dönüp bakıldığında nispeten basit bir süreç veorganizasyon değişikliği gibi görünen bu konular, İngiliz veFransız ordularının ilerlemesini engelleyen belli başlı ordularıniçinde önemli çekişmelere ve anlaşmazlıklara yol açmıştı.

Süreçte değişiklik tartışması tankların mı piyadeleri, yoksapiyadelerin mi tankları destekleyeceği konusu üzerinde oldu.Tartışmanın merkezini insan unsuru oluşturuyordu çünkü butartışmanın sonucu o tarihteki savaşan elit sınıfın—piyadeler vesüvariler—ya korunup güçlendirileceğini, ya da tamamen ortadankaldırılacağını belirleyecekti. Alman ordusu içinde teknoloji vesüreçte yapılan ilk yenilikler yerleştikten sonra, bu yeniliklerinen iyi ne şekilde kullanılabilecekleri konusu gündeme geldi.Organizasyonda yenilik özellikle oluşturulacak mekanize birliklerinboyutlarının ne olacağı, yani bunların Panzer Tugayları mı yoksaPanzer Tümenleri mi olacağı konusu ile ilgiliydi.

Bu alanların her birinde gerçekleştirilen bu evrim—radyo ve yakınhava desteği ile birlikte—kara savaşında dönüşüme yol açtı. Bu daAlmanya’nın 1939’da Polonya’yı, 1940’ta da Fransa ve müttefiklerinihızla yenmesini sağladı.

İnsan unsurundaki yeniliklerinönemi

Savaşma konusundaki bazı yeniliklerin mevcut elit sınıfın yaşamtarzını altüst etme ihtimali, askeri dönüşümün karşısındaki enbüyük sorunlardan biridir. Mekanize savaşın geliştirilmesinde vehavacılıkta uçak gemilerinin kullanılmaya başlanmasında durum buoldu. Özel, kamu veya askeri ortamda insan faktörü değişimdeki enkarmaşık faktördür. Bu nedenle değişikliği yönetmekle görevliliderlerin insan faktörü üzerinde odaklanmaları şarttır.

Yeniliklerin sürekli öğrenme ilehızlandırılması

Askeri dönüşümü zorlaştıran bir başka faktör de yeni bir kavramınoperasyon alanında ne kadar etkili olduğunu göstermenin zorolmasıdır. İki savaş arasındaki dönemde uçak gemisi hava unsuru vemekanize savaş unsurları ile ilgili ilk operasyonel kavramlar vebunlarla ilgili teknolojiler mevcut yetenekler kadar iyi performansgösteremediler. Pek çok kişi bu operasyonel kavram veteknolojilerin geliştikçe ne gibi potansiyel etkileri olacağınıdüşünemedi. Bu yeniliklerin her ikisinde de karşılıklı olarakbirbirini pekiştiren denemeler, tatbikatlar ve savaş oyunlarıyapılabilmesi vizyon sahibi liderlerin öğrenme hızını arttırmalarıve bu yeni yeteneklere yatırım yapılmasını destekleyecek bulgularıtoplamaları açısından çok önemliydi. Mekanize savaş konusunda AlmanOrdusuna mensup çok büyük sayıda birey mekanize kuvvetlerin nasılkullanılabileceğini İngiliz, Fransız veya Polonya ordularındakimeslektaşlarından çok daha erken öğrenebildi.

Dönüşüm ve NATO

NATO’ya dönüşüm açısından bakıldığında, bugünkü ve gelecektekirekabet avantajı konusunda yukarıdaki bahsedilen soruları sormakönemlidir. Bu sorulara verilecek cevaplar dönüşümün ne derecegerekli olduğu ve girişimlerin hangi hızla yapılacağı konusundagayet yararlı ayrıntılı bilgi sağlayabilir.

NATO’nun bugünkü “rekabet ortamı”nın değiştiği konusunda geniş birgörüş birliği mevcuttur. Soğuk Savaş döneminin nispeten durağanrekabet ortamı yerini son derece değişken ve karmaşık bir güvenlikortamına bırakmıştır. Yeni rakipler ve bunların mevcut ve ortayaçıkmakta olan yetenekleri yeni bir güvenlik sorunu oluşturmaktadır.Yeni rakipler arasında toprak, sınır ve sabit üsler gibi alışılmışbelirleyici niteliklere sahip olmayan, çok farklı umut ve amaçlarıolan, ve tamamen farklı kurallarla iş gören uluslar üstü ve hükümetdışı unsurlar da vardır.

NATO’nun yeni rekabet ortamına tepkisi, mevcut ve ortaya çıkmaktaolan tehditlere karşı yeni yeteneklere ve yeni rekabetniteliklerine sahip bir güç yaratarak risk yönetimi üzerindeçalışmak oldu. 2002 Prag Zirvesinde Müttefikler NATO kuvvetlerinindaha çevik, daha kolayca konuşlanabilir, ve daha sürdürülebilirnitelikte olması gerektiği konusunda anlaşmaya vardılar. Uygunentegre yeteneklere sahip bir kuvvet yaratmak için gerekendeğişiklik dönüşüm kriterlerini tamamen karşılayacak düzeydedir.Bunun örneği NATO Mukabele Gücü’dür.

NATO Mukabele Gücü muharebe için hazırlanmış, 5 ila 30 gündekonuşlandırılabilecek, 30 gün süreyle idame ettirilebilecek 20,000kişilik bir çevik mukabele gücü olarak tasarlandı. Her bir NMG,tugay çapında bir kara kuvveti, günde 200 sortiyi destekleyebilecekhava varlığı ve komuta ve kontrol yetenekleri, ve bir deniz gücünesahip bir müşterek kuvvet timi olarak oluşturuldu.Konuşlandırılabilir olmak için bu kuvvetlerin seferi olmalarıgereklidir. Bu da teknoloji unsurunda stratejik hava ikmal, insanunsurunda kendi ülkelerinin sınırları dışında konuşlandırılabilenasker ve havacılar şeklinde yenilikler gerektirir.

Entegre bir müşterek kuvvet timi olarak etkili olabilmesi içinNMG’nün modern ve birlikte çalışabilen komuta ve kontrolsistemlerini konuşlandırabilecek teknolojik yeniliklere ihtiyacıolacaktır. İdame ettirilebilmesi için de etkili, kuvvetli, veuyarlanabilir lojistik yeteneklerine sahip olması gerekecektir.İdame ettirilme konusunda gelişme sağlanması için, süreç,organizasyon, ve teknoloji unsurlarında yenilikler yapılmasılazımdır.

Bir ülkenin silahlı kuvvetleri için en büyük sorunlardan biribirlikte çalışabilme niteliğinin kuvvetlendirilmesidir; bu NATOiçin de özellikle geçerlidir. Ancak NATO Mukabele Gücü’nü NATO’nundönüşümü açısından çok güçlü bir mekanizma yapan, NMG ile NATO’nunBilgisayara Dayanan Yetenekler (NEC) kavramı arasındakibağlantıdır. Bu bağlantı NATO kuvvetlerinin birlikteçalışabilirliği arttırabilmelerine ve istihbarat paylaşımıkonusundaki yeni güç kaynağından daha iyi yararlanabilmelerineimkan sağlama potansiyeline sahiptir. Ancak mevcut mali ortamda bupotansiyelin ve NATO’nun Bilgisayar Ağına Dayanan Yeteneklerkavramının gerçekleştirilebilmesi için, harcamalar konusunda bazızor seçimler yapılması kaçınılmazdır.

Bilgisayar ağına dayanan yeteneklere yatırım yapma zorunluluğu,işbirliğine dayalı kavram geliştirilmesi ve ağa dayalı koalisyonkuvvetlerinin her tür olası operasyondaki performansını belirlemekiçin denemeler yapılması için de bir fırsat oluşturur. Gerektiğigibi yürütülürse, bu yaklaşım, üye devletlerin bilgisayar ağınadayanan yeteneklerin temel araçlarına yatırım yapmaları konusundaNATO’yu destekleyecek deneysel bulguların sağlanmasına yardımcıolabilir. NATO’nun bilgisayar ağına dayanan yetenekler kavramınınuygulanmasını hızlandırmaktaki temel zorluk, operasyon, tatbikat vedenemelerde Müttefiklerin birbirlerinin bilgisayar bağlantılıkuvvetlerle ilgili deneyimlerinden ders alma kapasiteleriniarttırabilmektir. Örneğin Alman-Hollanda Kolordusunun Afganistan’dakonuşlandırılması, bir koalisyonda bilgisayara dayanan ve uyduyabağlı iletişim kullanmanın fizibilitesi konusunda derinlemesinebilgi sağlamıştır.

Bu alanda örgüt çapında öğrenmeyi hızlandıracak yeni mekanizmaBilgisayara Dayanan Operasyonlarla İlgili Kısa Kurs olacaktır.Yönetici düzeyindeki bu kurs Haziran 2005’ten itibaren MüttefikDönüşüm Komutanlığı ve ABD Savunma Bakanlığı Kuvvet Dönüşüm Dairesitarafından verilecektir.

NATO’nun dönüşüm girişimlerinin tümüne bakıldığında, MüttefikDönüşüm Komutanlığı’nın oluşturulması NATO’nun dönüşümüne büyükkatkıda bulunmayı sürdürebilecek organizasyon düzeyinde önemli biryetenek olarak göze çarpmaktadır. Gerek bu komutanlığın, gerekseNATO’nun yeni mükemmellik merkezlerinin çalışmaları İttifak’ındönüşümünün sürdürülmesini kolaylaştıracak güçlü bir temel sağlar.Tarih, değişime önderlik edebilecek çaptaki liderlerin ve değişimeaçık, hoşgörülü ve yenilikleri destekleyen bir kültürün askeridönüşümün başarısındaki önemine işaret etmektedir. NATO’nun bufaktörlere sahip olup olmadığını zaman gösterecek. Ancak bugünekadarki ilerlemelere bakarsak gelecek umut vaatediyor.

John J. Garstka ABD Savunma BakanlığıKuvvet Dönüşüm Dairesinde kavram ve operasyonlar yardımcıdirektörüdür.