Στρατιωτικά θέματα

Μακρύς και δύσκολος δρόμος: Το άνοιγμα μεταξύ των δεσμεύσεων και της διαθεσιμότητας των δυνάμεων βρισκόταν στην ατζέντα του ΝΑΤΟ για πολλά χρόνια.

Οι επιχειρήσεις αντίδρασης σε κρίσεις έχουνγίνει κύριο στοιχείο της συνεισφοράς του ΝΑΤΟ στη διεθνή ειρήνη καιασφάλεια, και η επιτυχία των επιχειρήσεων αυτών θεωρείται ευρέως τομέτρο με το οποίο μετράται η συνεχής σπουδαιότητα της Συμμαχίας.Φυσικά, η στρατιωτική δυνατότητα του ΝΑΤΟ, είναι μόνον η μία πλευράτου λόγου ύπαρξής του· ο πολιτικός του ρόλος είναι εύλογα ακόμη πιοσημαντικός. Ως το επίκεντρο μιας ευρείας και διευρυνόμενης ομάδαςσυνεταιρισμών, το ΝΑΤΟ συνεισφέρει με πολλούς μη στρατιωτικούςτρόπους στην ειρήνη και στη σταθερότητα. Αλλά σε όλες αυτές τιςλειτουργίες η ξεχωριστή του αξία συνδέεται στενά με την ικανότητατου να μεταφράζει τις πολιτικές διαβουλεύσεις και συμφωνίες σεσυλλογική στρατιωτική δράση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η Συμμαχία ναεπιδιώκει αδιάκοπα να βελτιώσει την ικανότητά της στη διεξαγωγήτόσο των σημερινών επιχειρήσεων όσο και των πιθανών να συμβούν στομέλλον.

Κατά μία σημαντική έννοια, πολλές από τις αλλαγές πουενστερνίστηκε η Συμμαχία κατά τα τελευταία δεκαπέντε έτη ήταν καλάμελετημένες προσπάθειες για την ενίσχυση της επιχειρησιακής τηςαποτελεσματικότητας. Κάποιες φορές αντιμετωπίζομε κριτική πάνω στηνικανότητα του ΝΑΤΟ να προσαρμοστεί, να αναπτύξει τις απαιτούμενεςδιαδικασίες και δυνατότητες για να αντιμετωπίσει τις σύγχρονεςπροκλήσεις. Όμως συχνά η κριτική αυτή δείχνει να είναι μιααντίδραση λόγω άγνοιας, επειδή οι προσπάθειες προσαρμογής του ΝΑΤΟέχουν επιτύχει σε σημαντικό βαθμό. Οποιαδήποτε σύγκριση τωνΣυμμαχικών δυνάμεων του σήμερα με εκείνες που ήταν πριν από 10 ή 15χρόνια θα το αποδείξουν αυτό αμέσως. Όλοι οι Σύμμαχοι προχώρησαν ήπροχωρούν μέσα από την αναθεώρηση των αμυντικών τους προγραμμάτωνκαι δομών για να διασφαλίσουν ότι οι δυνάμεις τους είναι οικατάλληλες για τις σημερινές απαιτήσεις, και κάθε Λευκό Έγγραφοεπαναλαμβάνει την ανάγκη για ικανότητα ανάπτυξης, διατήρησης καιχρήσης σύμφωνα με την Στρατηγική Αντίληψη της Συμμαχίας, το έγγραφοπου περιγράφει το στρατηγικό περιβάλλον και τους τρόπους με τουςοποίους το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει τις απειλές και τις προκλήσεις πουέχει απέναντί του, ενώ αντίστοιχα ζητήματα περιλαμβάνονται και σεάλλα, πιο λεπτομερή καθοδηγητικά έγγραφα. Η Συμμαχία εκσυγχρόνισεσυλλογικά τη στρατηγική της και τις αντιλήψεις της, τη διοίκησή τηςκαι τις δομές της δύναμής της, και τον εσωτερικό της οργανισμό καιτις διαδικασίες της.

Η ανάγκη για περαιτέρω αλλαγή

Ωστόσο, η αναζήτηση για μεγαλύτερη επιχειρησιακήαποτελεσματικότητα δεν τελειώνει ποτέ. Αυτό εν μέρει συμβαίνει εξαιτίας των απαιτήσεων που δημιουργούν οι αλλαγές στις επιχειρήσεις,σε τουλάχιστον δύο βασικά ζητήματα. Πρώτον, οι απαιτήσεις γιασυγκεκριμένα επιχειρησιακά θέατρα εξελίσσονται σε βάθος χρόνου,ειδικά όσον αφορά τις αναγκαίες δυνατότητες. Για παράδειγμα, αυτόσυνέβη στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Δεύτερον, δρομολογούνται νέεςεπιχειρήσεις που δημιουργούν απαιτήσεις, οι οποίες είναι συνήθωςεπιπρόσθετες και κάποιες φορές διαφορετικές από εκείνες τωνπροηγουμένων επιχειρήσεων. Οι απαιτήσεις της Διεθνούς ΔύναμηςΒοηθείας για Ασφάλεια (ISAF) στο Αφγανιστάν, της Δύναμης τουΚοσσυφοπεδίου, της Επιχείρησης Active Endeavour και τηςΑποστολής Εκπαίδευσης του ΝΑΤΟ στο Ιράκ είναι τελείως διαφορετικέςμεταξύ τους και όλες πρέπει να ικανοποιηθούν ταυτοχρόνως. Όμωςδημιουργείται και η ανάγκη για περαιτέρω αλλαγή εξ αιτίας τουγεγονότος ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να προοδεύσει ακόμη αρκετά στηβελτίωση των διαφόρων στοιχείων της επιχειρησιακήςαποτελεσματικότητας ή στη σύνδεσή τους σε ένα συνεκτικόσύνολο.

Κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα δημιουργήθηκε κατά την ταύτιση τωνδυνατοτήτων με τις δεσμεύσεις. Συχνά υπάρχει ένα άνοιγμα μεταξύ τωνπολιτικών δεσμεύσεων για τη δρομολόγηση επιχειρήσεων και τη διάθεσητων δυνάμεων που απαιτούν οι επιχειρήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις,δεν είναι αποτέλεσμα της ασυμφωνίας μεταξύ των στόχων πουεπιδιώκουμε και των μέσων που είναι διαθέσιμα. Ενώ οι Σύμμαχοιαγωνίζονται για να προσφέρουν στην ISAF ένα μικρό αριθμόελικοπτέρων, τα ίδια κράτη ήταν έτοιμα να διαθέσουν τάχιστα περίπουεκατό ελικόπτερα αμέσως μετά το τσουνάμι της Ασίας.

Αυτήν την επίμονη ασυμφωνία μεταξύ των πολιτικών αποφάσεων γύρωαπό τις επιχειρήσεις και την αξιόπιστη ολοκλήρωση των δηλώσεων τωναπαιτήσεων φαίνεται ότι την εξηγούν τρία είδη προβλημάτων. Είναιπροβλήματα πολιτικής θέλησης, πόρων και δυνατοτήτων. Οι Συμμαχικοίηγέτες, εδώ και αρκετό καιρό, τα γνωρίζουν, όπως γνωρίζουν και ταπροβλήματα των μεταξύ τους σχέσεων. Πριν από δύο έτη, ο τότεΓενικός Γραμματέας Λόρδος George Robertson εξέφρασε την ανησυχίατου γύρω από την προθυμία και την ικανότητα των κρατών του ΝΑΤΟ ναικανοποιήσουν στρατιωτικά τις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβειπολιτικά, είτε κάτω από τη Συμμαχία είτε κάτω από κάποια άλληαιγίδα. Μάλιστα εξήγησε ότι ήταν πολύπλοκες οι αιτίες για αυτό τοκαθεστώς των σχέσεων, αλλά θα μπορούσαν να συνοψιστούν υπό αυτό πουεκείνος ονόμαζε «δυνατότητα χρήσης». Ισχυριζόταν ότι αν οιΣυμμαχικές κυβερνήσεις δεν έδιναν για χρήση ένα σημαντικάμεγαλύτερο τμήμα των δυνάμεών τους για τις δεσμεύσεις που έκανανκαι αν δεν ήταν προετοιμασμένες να χρησιμοποιήσουν το μέγεθος αυτώνπου απαιτείτο και με τους τρόπους που ήταν αναγκαίο για να έχουνεπιχειρησιακή επιτυχία, τότε υπήρχε ο κίνδυνος κρίσεων στα διεθνήφόρουμ στα οποία η Συμμαχία ανέλαβε τις σχετικές πολιτικέςδεσμεύσεις.

Το άνοιγμα μεταξύ των δεσμεύσεων και της διαθεσιμότητας τωνδυνάμεων υπάρχει στην ατζέντα του ΝΑΤΟ για αρκετά χρόνια, καισήμερα εξελίσσονται αρκετές προσπάθειες, ως μέρος μιας πιο γενικήςεπιδίωξης για ενισχυμένη επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα,προκειμένου να κλείσει το άνοιγμα αυτό. Ένα σεμινάριο το οποίοπραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Συμμαχικής ΔιοίκησηςΜετασχηματισμού τον Απρίλιο του 2004, στο Norfolk της Virginia, στοοποίο συμμετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Jaap de Hoop Scheffer και οιΠρεσβευτές του ΝΑΤΟ, ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για τον προσδιορισμότων πηγών της ασυμφωνίας και για το τι έπρεπε να γίνει προκειμένουνα ξεπεραστεί αυτή. Ως επακόλουθο, τα διάφορα στοιχεία του έργουστον τομέα αυτό, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της διαδικασίαςβάσει της οποίας «δημιουργούνται» οι δυνάμεις για επιχειρήσεις καιτης αύξησης της δυνατότητας χρήσης των δυνάμεων της Συμμαχίας,αποκαλούνται κάποιες φορές ως η «Ατζέντα του Norfolk». Επίσηςυπάρχει και μια επιπλέον πρωτοβουλία με τον στενά σχετιζόμενο στόχοτης ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας και της συνοχής της διαφόρωνδραστηριοτήτων αμυντικού σχεδιασμού, δηλαδή η ανάπτυξη τηςΓενικής Πολιτικής Καθοδήγησης.

Δημιουργία δύναμης

Η Συμμαχία πρέπει να παρέχει δυνάμεις για πολλαπλές και μεδιάρκεια επιχειρήσεις. Οι παραδοσιακές διευθετήσεις με τις οποίες«δημιουργούνται» συχνά πυκνά δυνάμεις για συγκεκριμένεςεπιχειρήσεις – δηλαδή, δυνάμεις που προσφέρονται επισήμως από κράτηγια συγκεκριμένες χρονικές περιόδους πάνω στη βάση του καταλόγουτων απαιτήσεων που αναπτύχθηκε από τις Στρατιωτικές Αρχές του ΝΑΤΟ– αποδείχθηκαν όλο και λιγότερο ικανοποιητικές – πολύπεριορισμένες, βραχυπρόθεσμες και αντιδραστικές, και ελάχιστασυνδεδεμένες με τη διαδικασία σχεδιασμού δύναμης. Έτσι οι Σύμμαχοισυμφώνησαν σε ένα πακέτο μέτρων για να αποκαταστήσουν τιςανεπάρκειες αυτές.

Μια σημαντική πρωτοβουλία για το σκοπό αυτό υπήρξαν και ταεγκαίνια των ετήσιων διασκέψεων για παγκόσμια δημιουργία δύναμηςγια να προσφέρουν μια πιο περιεκτική και μακροπρόθεσμη άποψη τωνεπιχειρησιακών αναγκών του ΝΑΤΟ και των συνολικών προσπαθειών τωνΣυμμάχων να τις ικανοποιήσουν. Θα είναι πιο εύκολο για τουςΣυμμάχους να προσφέρουν δυνάμεις με προειδοποίηση 12 μηνών, έναντι,επί παραδείγματος, 12 ημερών, ειδικά όταν βλέπουν επίσης ότι άλλοιΣύμμαχοι σηκώνουν σημαντικά επιχειρησιακά βάρη και τους έχουνδιαβεβαιώσει ότι υπάρχουν έτοιμα σχέδια για την αντικατάσταση τωνδυνάμεών τους μετά από κατάλληλη χρονική περίοδο. Η πρώτη τέτοιαετήσια διάσκεψη πραγματοποιήθηκε στο Ανώτατο Αρχηγείο ΣυμμαχικώνΔυνάμεων Ευρώπης τον Νοέμβριο του 2004, και τώρα αποτιμούμε τηνεμπειρία που αποκτήσαμε με τη διάσκεψη αυτή για να βελτιώσουμε τιςμελλοντικές. Επιπλέον, εξετάζομε πώς μπορούν να ληφθούν καλύτεραυπ’ όψιν οι ενδεχόμενες συνεισφορές από τους Εταίρους και από άλλαμη ΝΑΤΟϊκά κράτη στη δημιουργία δυνάμεων για ΝΑΤΟϊκές επιχειρήσειςστις οποίες εμπλέκονται και αυτοί.

Διαθεσιμότητα

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, οι ανησυχίες γύρω από τη δυνατότηταχρήσης των Συμμαχικών δυνάμεων υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια. Ηέμφαση στο να αποκτήσουν οι δυνάμεις μεγαλύτερη ικανότητα ανάπτυξηςκαι διατήρησης ήταν ένα από τα θέματα της Δέσμευσης Δυνατοτήτων τηςΠράγας και της προηγούμενης Πρωτοβουλίας Αμυντικών Δυνατοτήτων.Αυτό αντικατόπτριζε την παραδοχή ότι κάποιες Συμμαχικές δυνάμειςπαρέμεναν υπερβολικά διαμορφωμένες για εδαφική άμυνα και δεν ήτανκατάλληλες για το είδος των επιχειρήσεων αντίδρασης σε κρίσεις πέρααπό το έδαφος της Συμμαχίας που πραγματοποιεί σήμερα το ΝΑΤΟ καιπου πιθανά θα πραγματοποιήσει και στο μέλλον. Στη Σύνοδο Κορυφήςτης Κωνσταντινούπολης τον περασμένο Ιούνιο, οι υπουργοί Άμυνας τουΝΑΤΟ συμφώνησαν να εντατικοποιήσουν τις εθνικές προσπάθειες για νακάνουν τις δυνάμεις τους πιο κατάλληλες για χρήση. Συγκεκριμένα,συμφώνησαν ότι το 40% της δύναμης των συνολικών χερσαίων δυνάμεωντου κάθε κράτους θα πρέπει να είναι δομημένο, προετοιμασμένο καιεξοπλισμένο για να αναπτυχθεί σε επιχειρήσεις κάτω από το ΝΑΤΟ ήτην αιγίδα κάποιου άλλου, και ότι το 8% της συνολικής χερσαίαςδύναμης ανά πάσα στιγμή είτε θα εμπλέκεται σε επιχειρήσεις είτε θαπροαλείφεται για επιχειρήσεις που διαρκούν. Επίσης συμφώνησαν στηνανάγκη για εθνικούς στόχους ικανότητας χρήσης οι οποίοι θασυμπληρώσουν αυτούς, τους υψηλού επιπέδου, πολιτικούς στόχους. Καιανέθεσαν στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο να αναπτύξει τους δείκτεςεισαγωγής και εξαγωγής –όπως είναι οι δυνάμεις του προσωπικού, τοικανό να αναπτυχθεί προσωπικό, οι δυνατότητες για ανάπτυξη μεδιάρκεια σε επιχειρήσεις, οι δαπάνες των επιχειρήσεων, και οιδαπάνες για εξοπλισμό – προκειμένου να δώσουν μια ευρύτερη εικόνατου βαθμού στον οποίο οι Σύμμαχοι επιτυγχάνουν στο μετασχηματισμότων δυνάμεων τους όπως επίσης και ένα σημείο αναφοράς πάνω στοοποίοι οι Σύμμαχοι θα μπορούν να εκτιμήσουν την επίδοσή τους.

Η αναζήτηση για μεγαλύτερη επιχειρησιακήαποτελεσματικότητα δεν τελειώνει ποτέ.

Το έργο εξελίσσεται σήμερα. Τα κράτη έδωσανστοιχεία πάνω στην πρόοδο τους σε ότι αφορά το 40% και το 8% τωνστόχων διαθεσιμότητας. Σε γενικές γραμμές, οι πληροφορίες δείχνουνότι ενώ κάποιοι Σύμμαχοι έχουν ήδη καλύψει ή και υπερβεί τουςστόχους που τέθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, άλλοι δεν το έχουνπράξει – εν μέρει λόγω του ότι οι Σύμμαχοι βρίσκονται σεδιαφορετικά στάδια στη διαδικασία αναδιάρθρωσης των δυνάμεών τους.Κάποιοι Σύμμαχοι, συμπεριλαμβάνοντας και μερικούς από αυτούς πουήδη έχουν πετύχει τους στόχους ή και τους έχουν ξεπεράσει, έδωσανκαι πληροφορίες πάνω στα σχέδιά τους, για να βελτιώσουν στο μέλλοντη δυνατότητα χρήσης των δυνάμεών τους. Ωστόσο, είναι σημαντικό ναμην ξεχνάμε ότι δεν μπορούν να επιτευχθούν μέσα σε μια νύχτα οισπουδαίες αυτές αλλαγές στο συγκεκριμένο τομέα.

Η επιτυχία της άσκησης αυτής δεν έχει διασφαλιστεί ακόμη. Και ενώκίνησε εποικοδομητικά την προσοχή σε κάποιες πρωτεύουσες όσον αφοράτα προβλήματα στη δυνατότητα χρήσης των δυνάμεών τους και, εξαιτίας αυτού, δόθηκε το έναυσμα για να γίνουν σχέδια γιαμελλοντικές βελτιώσεις, τα μέχρι στιγμής στοιχεία που έχουν δοθείδεν είναι επαρκώς συγκρίσιμα. Ως αποτέλεσμα είναι εξαιρετικάδύσκολο να συναχθεί μια συνολική εικόνα της διαθεσιμότητας τωνδυνάμεων των Συμμάχων ή ακόμη, και σε κάποιες περιπτώσεις, νακριθεί με ακρίβεια η δυνατότητα χρήσης των δυνάμεων ενόςσυγκεκριμένου Συμμάχου. Επομένως θα απαιτηθεί επιπλέον έργο για ναγίνουν τα εθνικά στοιχεία συγκρίσιμα ώστε να είναι χρήσιμα, μεδεδομένο τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι Σύμμαχοιοργανώνουν τις δυνάμεις τους. Σήμερα το έργο στον τομέα αυτό έχειεπικεντρωθεί στις χερσαίες δυνάμεις, καθώς είναι μεγαλύτερες οιπροκλήσεις της ανάπτυξης και της διατήρησής τους συγκριτικά με τιςαεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις. Επίσης θα πρέπει να εξετασθεί οκαθορισμός στόχων για τις αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις.Παράλληλα πρέπει να δοθεί περαιτέρω προσοχή για τη βελτίωση καιίσως για τη διεύρυνση του αρχικού πακέτου των μέτρων εισαγωγής καιεξαγωγής.

Γενική Πολιτική Καθοδήγηση

Στη Σύνοδο Κορυφής της Κωνσταντινούπολης, οι ηγέτες της Συμμαχίαςέδωσαν εντολή στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο να προετοιμάσει για ναεξετάσουν μια περιεκτική πολιτική καθοδήγηση για την υποστήριξη τηςΣτρατηγικής Αντίληψης για όλα τα θέματα δυνατοτήτων της Συμμαχίας,τις αρχές σχεδιασμού και τη συλλογή πληροφοριών. Η πρωτοβουλία αυτήέχει ως σκοπό το να αυξήσει το πολιτικό βάρος πίσω από τις εθνικέςδεσμεύσεις για τη βελτίωση των δυνατοτήτων και, την ίδια στιγμή, ναβοηθήσει στον εναρμονισμό των διαφόρων «αρχών» που περιέχονται στονσχεδιασμό, την ανάπτυξη και την ανάπτυξη στο πεδίο τωνδυνατοτήτων.

Υπό το φως των συζητήσεων που έχουν γίνει μέχρι στιγμής στην έδρατου ΝΑΤΟ πάνω στο στόχο, τον σκοπό και το χαρακτήρα της ΠεριεκτικήςΠολιτικής Καθοδήγησης, φαίνεται ότι είναι σαφές ότι θα είναι ένασύντομο πολιτικό έγγραφο που θα προσφέρει συμβουλές για τονπεραιτέρω μετασχηματισμό της Συμμαχίας. Συγκεκριμένα, θα καθοδηγείγια την ανάπτυξη των μελλοντικών στρατιωτικών δυνάμεων τηςΣυμμαχίας και των άλλων δυνατοτήτων όπως επίσης και για τη συλλογήπληροφοριών σχετικών με τον προσδιορισμό των μελλοντικών απαιτήσεωνσε δυνατότητες. Θα βρίσκεται μεταξύ της Στρατηγικής Αντίληψης, απότην μία πλευρά, και των εγγράφων που προσφέρουν καθοδήγηση γιασυγκεκριμένους τομείς σχεδιασμούς, όπως είναι η ΥπουργικήΚαθοδήγηση για Σχεδιασμό Δύναμης, από την άλλη. Και ενώ θαεξακολουθεί να είναι συνεπής ως προς την Στρατηγική Αντίληψη, ηΠεριεκτική Πολιτική Καθοδήγηση θα λαμβάνει υπ’ όψη της τις αλλαγέςστον περιβάλλον ασφαλείας που συνέβησαν από το 1999 και μετά.

Το έγγραφο θα διέπει όλες τις δραστηριότητες πάνω στο σχεδιασμό ήτις αρχές που εμπεριέχονται στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων. Αυτέςσυμπεριλαμβάνουν τις παραδοσιακές αρχές αμυντικού σχεδιασμούδύναμης, τους εξοπλισμούς, τη διαβούλευση, τη διοίκηση και τονέλεγχο (C3), τη διοικητική μέριμνα, τους πόρους, τα πυρηνικά, καιτον πολιτικό σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης. Επίσης θα επηρεάσει καιάλλες δραστηριότητες σχετικές με τις δυνατότητες όπως είναι οσχεδιασμός αεροπορικής άμυνας και η προτυποποίηση. Ακόμη θαβοηθήσει στην ενημέρωση των εθνικών δραστηριοτήτων σχεδιασμού,ειδικά όσον αφορά την προώθηση της διαλειτουργικότητας. Η πρόθεσηείναι να προωθηθεί η μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των διαφόρων εθνικώνκαι συλλογικών δραστηριοτήτων σχεδιασμού. Για τους λόγους αυτούς,θα πρέπει να υποδηλώνει τι επιθυμεί η Συμμαχία να επιτύχει, ειδικάσε επιχειρησιακούς όρους, στο νέο περιβάλλον ασφαλείας. Και θαπρέπει να προσδιορίζει ένα μηχανισμό διαχείρισης για να ενθαρρύνει,σε συνεχή και συστηματική βάση, την συνέπεια των διαφόρωνδραστηριοτήτων σχεδιασμού.

Το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο έδωσε εντολή ώστε η ΠεριεκτικήΠολιτική Καθοδήγηση και η πρόταση για τον μηχανισμό διαχείρισης ναυποβληθούν το ταχύτερο δυνατό, το αργότερο μέχρι το τέλος τηςχρονιάς που διανύουμε.

Οι πρωτοβουλίες αυτές – πάνω στη διαδικασία δημιουργίας δύναμης,πάνω στη διαθεσιμότητα και στην Περιεκτική Πολιτική Καθοδήγηση –είναι σημαντικά εργαλεία για τη διασφάλιση της επιχειρησιακήςαποτελεσματικότητας της Συμμαχίας. Επιπλέον, στην Ατζέντα τουNorfolk υπάρχουν και άλλες πρωτοβουλίες παρόμοιας σπουδαιότητας,όπως είναι οι προσπάθειες για τη βελτίωση του μοιράσματος τωνπληροφοριών και για τον εκσυγχρονισμό της προσέγγισης του ΝΑΤΟ πάνωστην κοινή χρηματοδότηση. Όμως όλα αυτά τα μέτρα θα είναιπαραγωγικά μόνον εάν εφαρμοστούν αποτελεσματικά. Κάτι που απαιτείπολιτική θέληση – την αποφασιστικότητα όλων των Συμμάχων να δουνότι τελεσφορούν οι επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και να διαδραματίσουν ένανδίκαιο ρόλο στην υλοποίησή του.

Ο Steve Sturm είναι διευθυντής τηςΔιεύθυνσης Αμυντικής Πολιτικής και Δυνατοτήτων της ΓενικήςΔιεύθυνσης Αμυντικής Πολιτικής και Σχεδιασμού τουΝΑΤΟ.