Standart mühimmatın paylaşılabilir mühimmat haline getirilmesi

Bu ekibin en dikkat çekici gözlemi şöyle: “muharebe grubunun önde gelen liderlerine göre ulusal politikalar, gruplarının kendi formasyonları arasında cephane alış verişini engelliyor.” Böyle bir görüş, savaş zamanında çokuluslu muharebe grubunun birlikte çalışabilirliğini engeller; barış zamanında ise operasyonel açıdan grubun verimliliğini kesinlikle sekteye uğratır.

NATO'nun çok uluslu muharebe gruplarının, mühimmatını teknik açıdan ulusal politikalara dönüştürme konusunda yardıma ihtiyacı var. Bu politikalar muharebe guruplarının yasal olarak izin verilmiş ve güvenle kullanılabilecek ortak bir mühimmat stoku kullanarak operasyon yapmalarına, eğitim vermelerine ve hazırlıklı olma durumlarını sürdürmelerine imkân sağlayacaktır. Bu yılın Şubat ve Mart aylarında NATO Standardizasyon Ofisi ile ABD Kara Harp Akademisinden bir ekip birlikte NATO'nun sekiz çokuluslu muharebe grubundan üçünde bir araştırma yaptı. Bu ekibin en dikkat çekici gözlemi şöyle: “muharebe grubunun önde gelen liderlerine göre ulusal politikalar, gruplarının kendi formasyonları arasında cephane alış verişini engelliyor.” Böyle bir görüş, savaş zamanında çokuluslu muharebe grubunun birlikte çalışabilirliğini engeller; barış zamanında ise operasyonel açıdan grubun verimliliğini kesinlikle sekteye uğratır.

NATO Müttefikleri ortak kalibrede mühimmat üretiyorlar ancak yasallık, güvenlik ve yanlış anlaşmalar nedeniyle bunları (veya bazen de mühimmat verilerini) birbirleriyle paylaşmıyorlar. Bazı durumlarda stratejik politika, taktik operasyonların gerekleriyle uyumlu olmuyor. Yerel komutanların nelere izin verildiğine ilişkin anlayışları, İttifakın amaçlarıyla ve NATO genelinde standartlaştırılmış mühimmat gerektiren ulusal düzeydeki politikalarla büyük bir tezat oluşturuyor. NATO’nun Stratejik Kavramları 2010 ve [2022](https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/2022/6/ pdf/290622-strategic-concept.pdf) taktik düzeyde çok uluslu formasyonlar yarattı, ancak stratejik düzeydeki mühimmat politikaları buna ayak uyduramadı. Mevcut stratejik ortam değişti. Ülkeler mühimmat politikası ve tedarik sürecini bu değişiklikler doğrultusunda ayarlayana kadar NATO birlikleri mühimmatın yeniden ikmal ve takası konularındaki riski kabul etmek zorunda kalacaklar.

NATO’nun öngörülebilir bir gelecekte mühimmat konusunda birlikte çalışabilirliği mümkün kılmak için fırsatı var. Birçok Müttefikin Ukrayna’ya destek bağlamında yaptığı mühimmat tüketimi herhangi bir ulusal sanayinin yıllık üretim rakamlarının çok üzerinde. Uzmanlar ve [politika yetkilileri] (https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_209115.htm?selectedLocale=en) yakın zamanda ortaya çıkabilecek bir malzeme sıkıntısı konusunda endişeliler; yine de bir umut ışığı olabilir. Mevcut çatışmaya mühimmat tedarik çalışmaları [NATO stoklarının](https://www.newsweek.com/nato-allies-would-run-out-ammunition-within-days-war-russia-report-says -1780851) kısa vadeli kapasitesini tüketiyor. Ancak bu aynı zamanda [ulusal endüstriler] (https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_194911.htm?selectedLocale=en) çapında yürütülen geniş çaplı bir [yeniden sermayelendirme] (https://www.wionews.com/world/nato-chief-urges-member-nations-to-ramp-up-ammunition-production-for-ukraine-562030) çabalarını hızlandırdı.

Birçok cephanelikte başlatılan çalışmalar, birçok NATO Müttefikinin savunma sanayileri arasında anlaşmalar, işbirliği ve standardizasyon geliştirmek için fırsat yaratmakta. NATO'nun bu mühimmat takviyesinden en büyük kazanımları elde edebilmesi için, her üyenin silah ve mühimmat üretimini kabul edilen stratejik kavramlar ile taktik gerçeklik arasındaki boşluğu dolduracak şekilde sürdürmesi gerekir. Halen çok sayıda Müttefik ve ortak NATO'nun mühimmat ve sanayi işbirliği programlarına katılmaktadır. Artık NATO mühimmat standartlarının kullanımını genişletecek girişimlerin uygulanması için eşsiz bir fırsat var.

NATO’nun mühimmat alış verişi yapabilmesi yasal politikalar ve güvenlik kaygılarıyla kısıtlıdır. Bu kısıtlamalar gerçeklere dayanıyorsa ortaya uyumsuzluk çıkar, ama yanlış anlamadan kaynaklanıyorsa efsaneden ibarettir. Uyumsuzluklar mühimmat paylaşımından kaynaklanan teknik sorunlar olabilir ve üyelerin satın alma politikaları ve standardizasyon programlarına katılımlarıyla çözümlenebilir. Diğer uyumsuzluklar, birlikte çalışabilirliği desteklemesi için mevcut çokuluslu ortama uyum sağlayacak şekilde güncellenmemiş politikalardan kaynaklanmaktadır. Efsaneler güvenlik ve yasal uyumsuzlukların bir yan etkisi olarak ortaya çıkar ve kasıtlı olmayan söylentilere ve yanlış anlamalara atıfta bulunur. Gerek efsaneler gerek uyumsuzluklar amaçlanan işbirliğini kısıtlar ve birlikte çalışabilirliği engeller.

Teknik uyumsuzluğa yol açan güvenlik sorunları, NATO’nun mevcut mühimmat standardizasyon programlarının birçoğunun odağındadır. Mühimmata ilişkin sorunların çoğu gerçekte eldeki stoklar ve mevcut veriler ile ilgilidir. Bazı ülkelerin NATO'nun silahlarında güvenli şekilde kullanılamayan bir miktar standart dışı mühimmat stokları vardır. Ulusal endüstriler tarafından yabancı silahlı kuvvetlere satılmak üzere üretilen standart dışı mühimmat zaman zaman ekonomik veya başka nedenlerle NATO ülkelerinin tedarik zincirlerine karışıyor. Bazı durumlarda ise mühimmat, NATO standartlarında üretilmiş olabilir ancak güvenlik tespiti yapmaya uygun veriler mevcut değildir. Ülkeler NATO'ya katılmadan önce edinilmiş eski silah sistemleri ve mühimmatla ilgili başka sorunlar da mevcut. Ayrıca, hassas güdümlü mühimmat veya gelişmiş yeteneklere sahip roket destekli bazı gelişmiş mühimmatın kullanıldığı ve bazı silah sistemleri tasarımlarının sınırlarını zorlayacak bir alan da var.

Bu tür güvenlik ve tedarikteki uyumsuzluğun neden olduğu sorunlar zaten biliniyor. NATO Askerî Komite Ordu Standardizasyon Kurulu’nun Birlikte Çalışabilirlik Mühimmatı Çalışma Grubu ve Dolaylı Atış Konusunda NATO Entegre Yetenek Grubu NATO’nun teknik birlikte çalışabilirlik programları dâhilindeki ulusal silahlar ve mühimmat uzmanlarından oluşan işbirliği unsurlarından ikisidir. Bu gruplar sorunları tespit ediyorlar ve bilinen sorunlara teknik çözümler getirmek için çalışıyorlar. Güvenlikle ilgili sorunlar çoğu kez üyelerin standardizasyon programları ve satın alma girişimleri aracılığıyla işbirliği yapmalarıyla çözümlenir.

Bu grupların çalışmalarına ilişkin güncel bir örnek, politika düzeyindeki eylemlerinin taktiksel uygunluğunu göstermektedir. Ukrayna'nın savunması için 155 mm topçu sistemleri bağışlayan ülkeler arasında çeşitli güvenlik ve tedarik uyumsuzluğu sorunları ortaya çıktı. Bağış yapan ülkelerin çoğu NATO Müttefikleri veya ortakları olduğundan, Birlikte Çalışabilirlik Mühimmatı Çalışma Grubu ve Dolaylı Atış Konusunda NATO Entegre Yetenek Grubu gibi mühimmat uzman grupları NATO Standardizasyonunu ortak bir başlangıç noktası olarak kullanabildiler. Bu atış tabloları güvenli olduğu kabul edilen (en azından başlangıç aşamasında) mühimmat kombinasyonları için doğru atış verilerini garanti ettiler ve sorunların çoğunu çözdüler. Değiştirilebilir mühimmat savaş alanında bir zorunluluktur. Daha fazla standardizasyon ve bilgi paylaşımı, gerçek dünyadaki sorunları azaltır.

Ulusal yasalar ve politikalardan kaynaklanan uyumsuzluklar daha farklı bir sorun oluşturur. Bu sorunlar cephane verilerinin paylaşımı üzerindeki kısıtlamalar, belirli mermi tipleri ile ilgili ulusal yasalar ve ulusal yasa çizgisinin altında kalan politika sorunlarını kapsayabilir. Ulusal hukukla ilgili konular genellikle NATO standartlarına ilişkin ulusal çekincelerle açıklanmaktadır. NATO üyeleri, ordularının kullanacağı mühimmat türlerini sınırlama hakkına sahiptir.

Çok uluslu muharebe grubu misyonlarını desteklemek için ayarlanması daha uygun olacak yasal uyumsuzluklar, ulusal hukuk düzeyinin altında kalan politikalar olacaktır. Örneğin, bir ABD Kara Harp Akademisi timi bir ülkenin birliklerinin başka bir NATO üyesi ülkenin birliklerine ait mühimmatını taşımasına izin vermeyen bir politikadan dolayı hareketi kısıtlanan çok uluslu bir muharebe grubunu gözlemledi. Bu politika ulusal hukuk meselesi değildi, dolayısıyla Üst Düzeyli Ulusal Temsilci bu politikada bir istisna yapılmasını rica ettiğinde bu isteği kabul edilmedi. Ancak her Üst Düzeyli Temsilci, görev zorluklarına yol açacak uyarılar için politika istisnaları talep edecek konumda ve bilgide olmayabilir.

Yasa düzeyinin altında kalan uyarılar nakliye konusundaki basit kurallardan depolama standartlarına kadar değişkenlik gösterebilir. Mühimmat ile ilgili olmayan daha nice sorunlar mevcuttur. Bu durumların her birinde yerel liderler en iyi çözümü bulmak zorundadırlar. Üst Düzeyli Temsilciler hangi uyarıların yasaya, hangilerinin daha düşük düzeyli bir politikaya dayandığını her zaman karar veremeyebilirler. Ayrıca aşağıdan yukarıya değişiklik talepleri, görev açısından yanlış zamanda ve kademede değerli zaman kaybına neden olur.

“Efsaneler” güvenliğin yanlış anlaşılmasından veya yasal nedenlerden doğarlar. Ukrayna’daki 155mm topçu sistemleri ile ilgili kafa karışıklığı örneği, muharebe alanında yeteneklerin sınırlı olduğunu belirli ve çözümlenebilir yollarla ilgili gösterdi; ancak bu uyuşmazlık hakkındaki rivayetler NATO standartlarının gerçek dünyada mühimmat paylaşımına olanak sağlayamayacağı yönünde bir efsane başlattı. Bu rivayetler problemin sanki aynı zamanda her yerdeymiş gibi görünmesine neden oldu, oysa problem son derece sınırlı, ve hatta asılsızdır. NATO standartlarına uygun olarak ve mevcut ateşleme verilerine dayanarak üretilen mühimmat NATO [standartlarına] (https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_69269.htm) göre üretilen silahlarda güvenle birbirlerinin yerine kullanılabilir. NATO’nun taktik alanındaki liderleri bu gerçeğe güvenmelidirler; ancak bu gerçeği kanıtlayacak belgeler bulmak zorken bu konudaki efsaneler gayet yaygındır. Ayrıca mühimmat değiş tokuşunu sınırlayan gerçek uyumsuzluklar birlikte çalışabilirliği teşvik etmek yerine daha başka efsaneler çıkmasına neden olur.

Buna karşılık, ABD’nin Kara Harp Akademisi ekibinin NATO Müttefiklerinin subay ve astsubayları ile yaptıkları söyleşiler, personelin büyük çoğunluğunun NATO savaş durumuna geçerse mevcut kuralların “devre dışı kalacağı” ve farklı ülkelerin birlikleri arasında mühimmat alış verişine derhal izin verileceği gibi yanlış bir inanca sahip olduğunu ortaya çıkardı. NATO’nun çok uluslu muharebe grupları içindeki birçok birlik savaş başladığı zaman, kurallarda kendilerine uygun bazı değişikler olacağına inanıyorlar. Bu yanılgı yakın geçmişte Afganistan’daki gibi çatışmalarda açıklanamayan gayriresmî mühimmat değiş tokuşlarından kaynaklanıyor olabilir. Bu da hatadır çünkü mühimmat değiş tokuşu ile ilgili kurallar, güvenlik standartlarını korumak, hesap verilebilirliği yönetmek ve birlikte çalışabilirliği garanti etmek amacıyla barış zamanında, savaşta veya eğitim amaçlı operasyonlarda daima yürürlüktedir.

Mühimmatın standardize edilmesi ile ilgili kısıtlamalar veya yanlış bilgiler konusunda sorun, taktik liderlerinin NATO mühimmat standardizasyonunun hangi şartları ve zorunlulukları destekleyeceğinden emin olmamalarıdır. NATO’nun çeşitli mühimmat programları vasıtasıyla yapılacak işbirliği, güvenlik sorunlarını çözümleyecek fakat politika sorunlarını ortadan kaldıramayacaktır. Mühimmat değiş tokuşu bir üye ülkenin ulusal amacını karşılıyorsa, NATO ulusal mühimmat politikalarının taktik düzeyde nasıl uygulanacağı ve bildirileceğini yeniden değerlendirmelerinde Müttefiklere yardımcı olabilir. Temmuz 2023 tarihinde yapılan NATO Vilnius Zirvesi sırasında Müttefikler birlikte çalışabilirliği geliştirmek için NATO standartlarına şeffaf biçimde uyum sağlamayı taahhüt ettiler. Gelecekte Müttefikler taktik komutanların özel izin almak veya teknik kısıtlamaları aşmak için uğraşmalarına gerek kalmadan kendi formasyonları içinde mühimmat alışverişinde bulunabilmeleri için bu taahhüdü yerine getirmelidirler.

Güvenlik, yasallık ve politikalar bir kenara bırakılamaz, fakat NATO’nun taktik açıdan birlikte çalışabilirliğine daha fazla önem verilmesi gerekir. Her bir üyenin güvenlik ve yasal konularla ilgili kaygıları, ülkeyi İttifak çapındaki mühimmat standardizasyon programlarına katılmaya sevk ediyor. Bu programlar ulusal zorunluluklar ile NATO standartları arasında bir uyum sağlanması için bir fırsattır. NATO’nun mühimmatın birlikte işlerliği ile ilgili birçok programının hedefi, tüm katılımcıları memnun edebilmek için ulusal çekinceleri ortadan kaldırmaktır.

NATO, teknik programlarla üye ülkelerin mühimmatının birbirinin yerine kullanılabilmesini garanti etmek için zaman ve kaynak harcıyor. İşbirliğine dayalı satın almalar için NATO [Destek ve Tedarik Ajansı Mühimmat Destek Ortaklığı] (https://www.nspa.nato.int/about/support-to-operations/ammunition-demilitarization/ammunition-demilitarization-support-partnership) Müttefiklerin ve ortakların diğer NATO üyelerinden standart hale getirilmiş mühimmat tedarikini mümkün kılıyor. NATO’ya mühimmat standardizasyonunu sınıflandırmakta ve sürdürmekte yardımcı olan programlar var. Ayrıca, ülkeler [hava] (https://www.nato.int/topics/mcc/Factsheet-ABDM_en.pdf), [kara] (https://www.nato.int/topics/mcc/Factsheet-LBDM.pdf), ve [deniz] (https://www.nato.int/topics/mcc/Factsheet-MBDM.pdf) alanlarındaki [belirleyici mühimmat] (https://www.shephardmedia.com/news/landwarfareintl/natos-land-battle-decisive-munitions-initiative-gr/) ile ilgili işbirliği programlarına katılabilirler. Bu programlar “katılımcıların [mühimmat] (https://www.nspa.nato.int/news/2023/nspa-supports-nations-through-stockpile-of-munitions-in-europe) değiş tokuşlarındaki yasal ve teknik kısıtlamaları azaltarak stok yönetiminde esnekliği arttırmak için” alan bazlı çok uluslu mühimmat edinim çerçeveleri sağlar. Belirleyici mühimmat programlarına katılan ülkeler “[çok uluslu stoklar] için ölçeklendirilebilir, genişletilebilir ve esnek çözümler sağlayan” [çok uluslu mühimmat deposu girişiminden] (https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_215692.htm?selectedLocale=en) (MAWI) yararlanmaktalar. Mühimmat deposu girişimine katılmış olan devletler daha şimdiden mühimmatın ortak depolanması, değiş tokuşu ve paylaşımı için mekanizmalar geliştirmeye başladılar. Bir sonraki düzey eğitim ve konuşlandırmalarda mühimmatın bilinçli olarak değiş tokuşunu kapsıyor.

NATO genelinde işbirliği programlarına katılım, ülkeler ve ulusal sanayiler arasındaki işbirliğini daha da geliştirebilir. NATO’nun şeffaf mühimmat standartları NATO’ya caydırıcılık ve savunma açısından avantajlı bir pozisyon sağlar. NATO Müttefikleri savunma sanayilerini büyütmek ve stoklarını yeniden inşa etmek için kaynaklarını arttırırken, mühimmat değiş tokuşunu da geliştirmeyi hedeflemeliler. S4 ürünlerinde kullanmak üzere gerekli balistik atış kontrol bilgilerine sahip mühimmatın tedariki veya geliştirilmesi, tüm ilgili NATO standartlarının karşılanması ve mühimmat deposu girişimine üye olunması, çok uluslu muharebe grubu formasyonlarının hazırlıklılığı, eğitimi ve birlikte çalışabilirliği açısından yararlı olabilir. NATO’nun birimleri gerçek mermi kullanılan tatbikatlarda ve ileri konuşlandırmalarda mühimmat standardizasyonunun avantajlarından yararlanabilir.

Mühimmat değiş tokuşunun fizibilitesini göstermek ve NATO satın alma programlarını güvenle uygulama yeteneğini geliştirmek amacıyla, birçok tatbikatın içine bilinçli olarak bir değiş tokuş unsuru yerleştirerek NATO askerlerinin mühimmat [değiş tokuşunu] (https://safe.menlosecurity.com/doc/docview/viewer/docN1874A45632EA15d252b65bf0474fb9509e495c3c97ae8d6e8bdaa31de0b381b5444d6b3b2b0e), liderlerin ise bu değişimin prosedürlerini uygulamayı deneyimlemelerine imkân sağlanabilir. Mühimmat değişimi eğitimi, sabit mesafeli atış poligonları kadar basit etkinliklerde veya çok zor bir senaryoya dayanan çok taraflı gerçek atış tatbikatlarında yapılabilir. Eğer bu etkinlikler düzenli olarak yapılırsa ve askerleri eğitmek ve mühimmat değişimi konusundaki efsaneleri azaltmak amacıyla tanıtımları yapılırsa, bu eğitimlere katılanlar daha da fazla yarar görürler. NATO Genel Sekreteri kısa süre önce [Müttefik Ulusal Silahlanma Direktörleriyle yaptığı görüşmelerde vurguladığı gibi] (https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_219490.htm?selectedLocale=en), Müttefiklerin mühimmat deneme programları ve bunların sonuçları konusunda bilgi paylaşmak için NATO Standardizasyon Anlaşmalarına uymaları artık stratejik bir şart haline geldi.

[Çok uluslu Topçu Sistemi İşbirliği Faaliyetlerinin] (https://www.dvidshub.net/news/396441/asca-future-modern-artillery) (ASCA) uygulama tatbikatı ‘[Dynamic Front] (https://lc.nato.int/media-center/news/2021/dynamic-front-landcom-brackets-its-role-in-the-future-of-multinational-fires-capability#:~:text=Of%20the%20allied%20nations%20participating,Turkey%2C%20and%20the%20United%20States)’, güvenli ve yasal mühimmat değişimine duyulan güveni göstermek için faaliyetlere katılan 14 ülkeye topçu mühimmatının bire bir değişimini yapmak için bir fırsat sağlayabilir. Her bir katılımcı değiş tokuş için aynı miktarı belirleyebilir, böylece mühimmat tedarik zincirlerine karşı ulusal sorumluluk korunmuş olur.

Çok uluslu tank yarışmaları ve gerçek atış tatbikatları mühimmat değiş tokuşu için birçok fırsat sunar. İkili, çok uluslu ve NATO sponsorluğunda yürütülen gerçek atış tatbikatlarının çoğu hafif silahlardan en büyük kalibreli mühimmatımıza kadar her şeyin değiş tokuşu için aday olabilir.

NATO, politikalarda yapılacak düzenlemelerle mühimmat paylaşımını tümüyle entegre edebilir ve bu değişiklikleri çok uluslu muharebe grupları içinde uygulayabilir. Diğer çok uluslu taktik kuvvetlere de konuşlandırmalarda aynı önem verilebilir. Çok uluslu muharebe grupları inanılır bir caydırıcılık sergilerler ve müthiş savunma ve inkâr yeteneklerine sahiptirler. Muharebe grup komutanları ve ulusal destek unsurları halen hem eğitim poligonlarında hem de hazırlık stoklarında ulusal mühimmatı ayrı ayrı bölümlerde muhafaza ediyorlar. NATO’nun kanatlarında inkâr yoluyla caydırma yeteneğini güçlendirmek için çok uluslu muharebe gruplarının hem eğitim hem de hazırlıklılık için mühimmatı entegre edebilme yetkisine sahip olması gerekir.

Çok uluslu muharebe grupları içinde mühimmat paylaşma kavramı [bir eğitim planı çerçevesinde silah sistemi tahsisi] (https://intapi.sciendo.com/pdf/10.2478/raft-2018-0015) uyarınca yönetilebilir. Birlik katkısında bulunan ülkeler standart bir muharebe ikmal maddeleri ve bir eğitim paketi sağlayabilirler. Eğitim paketi daha sonra konuşlandırma boyunca birlik genelinde kullanılabilir, her unsur daha yüksek bir hazırlıklılık düzeyinde ana üssüne geri gönderilir, böylece NATO genelinde mühimmat değiş tokuşu ve birlikte çalışabilirlik yetenekleri garanti edilmiş olur. Muharebe yükü birlik gönderen ülkelere geri gönderilebilir fakat NATO liderlerinin muharebe yüklerinin gerekirse gerçekten kullanılabileceğine güvenmeleri gerekir.

Burada sunulan kavram kritik bir noktada üyelerin ulusal mühimmat stoklarını yenilerken nelerin mümkün olabileceğinin sadece bir tahminidir. NATO’nun silah ve mühimmat uzmanları mühimmat değiş tokuşunun ayrıntıları üzerinde çalışıyorlar, fakat Müttefik ülkelerde ulusal politikaların taktik birlikte çalışabilirliğin takibini desteklemesine ihtiyaçları var. Halen NATO genelinde mühimmat paylaşımını geliştirmek için birçok fırsat var. Pratik mühimmat değiş tokuşunu uygulamaya koymak için girişimlere daha geniş katılımı teşvik etmek, çok uluslu muharebe gruplarının savaşı caydırmalarını ve NATO topraklarını korumalarını daha da kolaylaştıracaktır.